Izdebno Kościelne – dwór

Lokalizacja: ks. M. Oziębłowskiego, 05-825 Izdebno Kościelne

Piękny klasycystyczny dwór polski nieznanego projektanta był siedzibą dziedziców tych ziem do końca II wojny światowej. Na mocy dekretu o reformie rolnej majątek składający się z wsi Izdebno Kościelne, Kraśnicza Wola i Rozłogów zostały upaństwowiony, ziemie przejął PGR, a nieużytki rolne, to jest: parki, stawy hodowlane, lasy, niszczały. Dwór w Izdebnie miał szczęście, gdyż początkowo mieścił się w nim dom dziecka, potem dom pomocy społecznej. Dwór w Kraśniczej Woli takiego szczęścia nie miał i stopniowo popadł w ruinę. Pierwsze wzmianki o Izdebnie pochodzą z XV wieku. W końcu XVII wieku majątek Izdebno był w posiadaniu Szymanowskich – Michała, starosty wyszogrodzkiego, i jego żony Anieli ze Świdzińskich. Byli oni fundatorami miejscowego kościoła. Po nich Izdebno odziedziczyła córka Dorota. Jej siostra Barbara otrzymała w posagu majątek Gole, wyszła za maż za Piotra hrabiego Łubieńskiego, generała brygady z czasów powstania listopadowego, senatora, członka Rady Stanu Królestwa Polskiego.

W 1809 roku Dorota Szymanowska wyszła za mąż za Francuza majora Piotra barona Galicheta, oficera
Legii Honorowej i Orderu św. Ludwika. Piotr Galichet od 17. roku  życia służył w armii spod Moskwy w 1812 roku ranny, dostał się do niewoli i ponad rok spędził w Astrachaniu w głębi Rosji. W 1814 roku otrzymał indygenat polski, czyli pełnię praw szlacheckich według prawa polskiego.

Piotr Galichet był bystrym obserwatorem. Przed kampanią 1812 roku wprowadzono w armii napoleońskiej sieczkarnię, pomocną w żywieniu koni, którą skonstruował na podstawie obserwacji maszyny w majątku swojej żony w Izdebnie. Będąc w stanie spoczynku, baron Balichet, zdolny inżynier, starał się wspomagać rozwój przemysłu rolnego w Królestwie Polskim, propagował wynalazki takie jak ulepszony piec do wypalania gliny, maszyny do przemysłowej produkcji mąki ziemniaczanej. W Izdebnie w 1826 roku założył jedną z pierwszych cukrowni oraz olejarnię parową. Zmarł w Izdebnie, zopstał pochowany na przykościelnym cmentarzu.

Dorota i Piotr Galichet nie mieli dzieci, po nich majątek zakupił ich siostrzeniec Feliks hrabia Łubieński, dziedzic z majątku Gole. W 1866 roku wieś z dworem nabyła Kazimiera z Jarzębskich Plebańska, żona Józefa Plebańskiego, profesora historii na Uniwersytecie Warszawskim. Ich wnuczka Maria wyszła za mąż za sąsiada Mieczysława Jurgę-Szczygielskiego, ziemianina, który dołączył do Izdebna swoje Rozłogi i Kraśniczą Wolę. Mieczysław był energicznym i przedsiębiorczym zarządcą swoich dóbr. Majątek kwitł. I kwitło życie towarzyskie. W dworze w Izdebnie bywali: kapitan Bolesław Ziemiański, komendant osobistej ochrony marszałka Piłsudskiego, ksiądz Marian Tokarzewski, kapelan prezydentów RP, Józef Węgrzyn, znany aktor scen warszawskich. Koncertował tu, razem z kolegami z opery warszawskiej, wiolonczelista Gosłowski. Jerzy Bajan, pilot sportowy, zwycięzca Challenge, przylatywał samolotem. Gościem był też Stefan Osowiecki, jasnowidz, i wiele, wiele innych osób. Gospodarz urządzał polowania w lasach na Rozłogach oraz wycieczki do okolicznych dworów.

Podczas II wojny światowej gospodarstwo żywiło gości i wszystkich swoich mieszkańców. Mieczysław Jurga-Szczygielski wraz z synem Janem zaangażowali się w działalność AK. Dzięki świetnej znajomości terenu przyjmowali zrzuty broni. Niestety ktoś ich wydał, Niemcy aresztowali obu i po dwóch dniach 2 sierpnia 1944 roku rozstrzelali w Lasach Młochowskich. Maria, nieświadoma ich śmierci, próbując ratować męża i syna, oddała Niemcom wszystkie cenne przedmioty, biżuterią i złoto. W obawie o własne życie uciekła z majątku do Jaktorowa i tam ukrywała się do końca wojny. Nigdy nie chciała przyjechać do Izdebna i Kraśniczej Woli. Odwiedziła dom dopiero u schyłku życia, dając ustną zgodę na dotychczasowe użytkowanie budynku przez Dom Pomocy Społecznej.

« Wróć do Grodzisk Mazowiecki

 

#
#
#

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007 - 2013